Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω αναφερθεί για την σημασία κάθε λεπτομέρειας
στην πρακτική της Ashtanga Yoga· από την ακολουθία των θέσεων, την εκτέλεση
τους σε συγκεκριμένο πλήθος αναπνοών, την έμφαση και συγκέντρωση στην αναπνοή,
μέχρι και το χαλάρωμα στο τέλος.
Το εισαγωγικό mantra δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση, και
παρόλο που έχει μια καθόλα ευκαταφρόνητη σημασία, δεν θα προσπαθήσω να πείσω
ότι είναι υποχρεωτικό να απαγγέλλεται πριν από κάθε πρακτική.Αντίθετα θα
παρουσιάσω μια διαφορετική οπτική που ξεφεύγει από τα κλασσικά αλλά πολύ
σημαντικά πλαίσια της κουλτούρας του διαλογισμού μέσω των mantras, των θετικών
επιπτώσεων στην υγεία, και της γενικότερης προσέγγισης του ως προσευχή. Η
οπτική μου στοχεύει σε μια μεταφορική ανάλυση, η οποία μετατρέπει το mantra σε
αρωγό ουσιαστικής πνευματικής διεύρυνσης και ως ένα βαθμό βοηθάει στην
αναγνώριση της ανθρώπινης υπόστασης ως υπερβατικής ενέργειας.
Το εισαγωγικό mantra αποτελείται από δύο στίχους διαφορετικών πηγών.[1]
Ο πρώτος είναι από το Yoga Taravali, του Adi Shankara,[2]ενώ ο δεύτερος προέρχεται από ένα μεγαλύτερο κείμενο προς τον Patanjali.[3]
Ξεκινώντας την ανάλυση από τις δύο πρώτες προτάσεις του πρώτου στίχου,
vande gurunam caranaravinde
sandarsita svatma sukhava bofhe
“Υποκλίνομαι στα πόδια του γκουρού που
αποκαλύπτει την ευδαιμονία της αυτοπραγμάτωσης”[4]
αναλύοντας από το τέλος, η λέξη αυτοπραγμάτωση, μπορεί εύλογα να εγείρει το
ερώτημα, ποια και τι είναι η αυτοπραγμάτωση; Είναι ίδια για όλους ή ο καθένας
έχει την δική του;
Μελετώντας τις αναζητήσεις του ανθρώπου στις τελευταίες τέσσερις χιλιετίες,
από τα φιλοσοφικά κείμενα των αρχαίων Αιγυπτίων, Σουμέριων, Ινδών και Ελλήνων
ως τους σύγχρονους φιλόσοφους του 16ου έως και 19ου αιώνα, όπως Immanuel Kant,
Βento de Spinoza, Friedrich Wilhelm Nietzsche και πολλούς ακόμα, θα
παρατηρήσουμε μια προσπάθεια κατανόησης της ύπαρξης ως σύνολο. Από την
δημιουργία του κόσμου, την ύπαρξη ανώτερης δύναμης, την έννοια του χρόνου όπως
την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, και την αποκωδικοποίηση της ανθρώπινης
συμπεριφοράς, στον πυρήνα όλων βρίσκεται η διακαής προσπάθεια κατανόησης της
συνολικής ύπαρξης, αντιφατικών εννοιών, όπως της εύθραυστης και συνάμα
ανθεκτικής υπόστασης, και του καθεαυτού νοήματος “ποιος ο λόγος να υπάρχεις”.
Αυτό το φιλοσοφικό ερώτημα ενδυναμωνόταν κάθε φορά που ατομικά ή συλλογικά οι
άνθρωποι έφταναν στο χείλος της καταστροφής, είτε από φυσικά φαινόμενα είτε
από τις ίδιες τους τις επιλογές, ανακαλύπτοντας την ματαιότητα της προσπάθειας
αλλαγής της έκβασης των πραγμάτων. Παρατηρώντας και καταγράφοντας αίτιο και
αιτιατό, οδηγήθηκαν στην δημιουργία κανόνων, αξιακών συστημάτων περί ηθικής
και ενάρετης συμπεριφοράς προς τους ομοίους τους, προσδοκώντας σε μια
καλύτερη, μεταθανάτια ζωή. Αυτό ταυτόχρονα εξασφάλιζε την απαραίτητη ψυχική
δύναμη για την αντιμετώπιση των δεινών που τους μάστιζαν, την καλλιέργεια της
ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, και ταυτόχρονα την ενσυναίσθηση, για την οδύνη
που βιώνουν οι όμοιοι τους. Παραβολές και μεταφορικές ιστορίες, αναδείκνυαν
τον θρίαμβο της ανθρώπινης οντότητας κόντρα σε αντιξοότητες και αδικίες,
εφόσον αυτή έδειχνε το σθένος να πρεσβεύσει αξίες όπως φιλαλήθεια, τιμιότητα,
ανάληψη ευθύνης, αποδοχή συνεπειών και πολλών άλλων (βλ. αρχετυπική μορφή του
Ιησού). Ακόμα και στις περιπτώσεις που ο θάνατος ήταν η ύστατη κατάληξη, η
κοινωνία εξιδανίκευε και ηρωοποιούσε το άτομο. Αυτό είναι συνηθισμένο
φαινόμενο στις κοινωνίες όχι μόνο των ανθρώπων αλλά όλων των θηλαστικών, και
συμβαίνει διότι έχοντας γνώση της δυσκολίας και της επικινδυνότητας του
εγχειρήματος, η πνευματική και ψυχική δύναμη, ώστε την δεδομένη στιγμή να
υπερβείς την θνητότητα της ύπαρξης σου για ένα σκοπό που θα οφελήσει το σύνολο
και όχι την μονάδα, είναι άμεσα αναγνωρίσιμη και επιβραυβεύσιμη. Η ομάδα
αυτοβούλως δίνει προνόμια και αναδεικνύει τα μέλη που ρισκάρουν για το κοινό
καλό, ενώ τα στερεί και περιθωριοποιεί όταν αντιληφθεί ότι κάποιο μέλος δεν
προσφέρει, αλλά ταυτόχρονα έχει και την αξίωση προνομιακής αντιμετώπισης, επί
λέξει δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις.
Από τα παραπάνω, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε και να συμφωνήσουμε για την
περαιτέρω ανάλυση μας, ότι αυτοπραγμάτωση είναι η κατανόηση και αποδοχή της
πεπερασμένης ανθρώπινης ύπαρξης, που θα βιώσει στο μεγαλύτερο μέρος της δεινά
πέραν κάθε λογικής και φαντασίας, ώστε μέσω αυτής της σκληρής πραγματικότητας
να αποτελέσει αφύπνιση για σκέψειςς, επιλογές και δράσεις οι οποίες θα
οδηγήσουν τον άνθρωπο στη καλλιέργεια του πνεύματος και στην εσωτερική
αναζήτηση, το λεγόμενο γνώθι σαυτόν[5]. Η κατανόηση και επίγνωση του εαυτού είναι καταλυτική για την αντιμετώπιση
της ζωής και των προκλήσεων της, αποτελώντας μονόδρομο για την αποφυγή, στις
περισσότερες περιπτώσεις, μιας άσκοπης, δυστυχισμένης, και άδειας ύπαρξης,
αλλά σε κάποιες άλλες, ακόμη και μιας μισαλλόδοξης και εκδικητικής, που
στρέφεται ενάντια των υπολοίπων. (βλ. Βιβλική παραβολή του Κάιν και Άβελ).
Για να οδηγηθούμε στην αυτοπραγμάτωση, χρειαζόμαστε ένας δάσκαλο, έναν
γκουρού. Η λέξη πηγάζει από τον συνδυασμό δύο σανσκριτικών ριζών, του “gu” που
σημαίνει σκιά, σκοτάδι, και του “ru”, που ερμηνεύεται ως αυτός που τα
απομακρύνει. Ως ουσιαστικό σημαίνει αυτός που μεταδίδει την γνώση, ενώ ως
επίθετο σημαίνει “βαρύς”, με την έννοια του πνευματικού βάρους, ηθικών αξιών,
γνώστης της πραγματικότητας. Σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση guru είναι “αυτός
που διώχνει το σκοτάδι της άγνοιας”. Αντίστοιχα στα ελληνικά, η λέξη δάσκαλος
προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “δάω” που σημαίνει φωτίζω, εξού και δάδα, το
οποίο με ενεστωτικό αναδιπλασιασμό γίνεται διδάσκω, δάσκαλος. Στο πρόσωπο του
γκουρού μετουσιώνεται η δύναμη της ζωής, με τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες
ταυτόχρονα με μεθοδολογίες υπέρβασης τους. Ο δάσκαλος έχει την εμπειρία να
κατευθύνει τον μαθητή με τρόπο ανάλογο, ώστε να κλονίσει τις τωρινές
πεποιθήσεις του, να τον φέρει αντιμέτωπο με τα σκοτεινά σημεία της ύπαρξης
του, και να τον βοηθήσει να τα αναγνωρίσει, κατανοήσει και τελικά μεταλλάξει.
Άξιο παράδειγμα αναφοράς για τα παραπάνω αποτελεί η δυσαρέσκεια ώς αντίδραση
των ασκούμενων, στον ισχυρισμό ότι πονάει το πόδι όταν τεντώνει, εάν ως
δάσκαλος υπενθυμίσω ότι υπάρχουν άνθρωποι χωρίς πόδια, που θα ήθελαν πολύ να
τους πονάνε όταν τα τεντώνουν! Ο δάσκαλος έχοντας βιώσει το σύστημα, έχοντας
απαιτήσει πρώτα από τον εαυτό του να πρεσβεύει αυτά που θα διδάξει, παρέχει το
κατάλληλο περιβάλλον ώστε οι ασκούμενοι να γίνουν όσο το δυνατό ικανότεροι για
να αντιμετωπίσουν το αδυσώπητο πεδίο μάχης της πραγματικής ζωής, όπως ακριβώς
θα έκανε ένας γονιός προς το παιδί του. Τα όρια και οι κανόνες της πρακτικής,
μπορεί βραχυπρόθεσμα να είναι δυσάρεστα για τους ασκούμενους, αλλά
μακροπρόθεσμα θα αποτελέσουν τα σταθερά θεμέλια για δυνατότερους και
γεναιότερους ανθρώπους, που με την σειρά τους θα μεταλαμπαδεύσουν τα εργαλεία
και την γνώση στο στενό κοινωνικό περιβάλλον τους.
Τελευταία λέξη στην ανάλυση μας θα αποτελέσει το "υποκλίνομαι", όπου το mantra
το συνδέει με τον γκουρού, προτρέποντας τον μαθητή να υιοθετήσει μια πιο
ταπεινή προσέγγιση προς τις δυνάμεις που διέπουν την ζωή. Η έλλειψη
ταπεινοφροσύνης οδηγεί τον άνθρωπο σε επικίνδυνα μονοπάτια, κάνοντας τα όρια
της μεγαλομανίας και μετριοφροσύνης ασαφή. Πολλές φορές τάσσεται υπέρ
βαρυσήμαντων ιδεών και μαχών, μην έχοντας πρώτα εξετάσει τα ατομικά του
κίνητρα για τον λόγο που το κάνει. Έτσι, επιφανειακά στους πολλούς φαίνεται
ενάρετος, αλλά στην πραγματικότητα έχει πέσει θύμα της άγνοιας των σκοτεινών
πλευρών και αδυναμιών της ανθρώπινης υπόστασης του. Η ματαιοδοξία του ανθρώπου
για αναγνώριση και ανάδειξη από τους ομοίους του, φτάνει σε τέτοιο βαθμό που
πιστεύει ότι μπορεί να καθυστερήσει ή και να υπερνικήσει την αναπόφευκτη
κατάσταση της ζωής, τον θάνατο.
Αναλογιζόμενος την αδυναμία να αποτρέψει αυτά που πρόκειται να έρθουν, να
σταματήσει να ασχολείται με δυνητικούς κινδύνους που επιδεινώνουν την
κατάσταση, αφενός διότι δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης υποθετικών
καταστάσεων, αφετέρου διότι ακόμα και εάν υπάρχει, να είναι μη εφαρμόσιμος από
το άτομο ως μονάδα. Αντίθετα διαφυλάσσοντας τις δυνάμεις του, να εστιάσει στην
γνώση του εαυτού, όπου έχει όλη την δύναμη να παρέμβει, και να κατανοήσει την
πηγή και τα κίνητρα σκέψεων, φόβων, και συναισθημάτων από τα οποία
δρομολογείται η πράξη ή απραξία του. Αποκτώντας περισσότερες πνευματικές και
σωματικές εμπειρίες, οι αντιξοότητες θα τον βρουν λιγότερο απροετοίμαστο, και
περισσότερο ικανό και επιδέξιο. Ίσως ο Pattabhi Jois, όταν έλεγε την πολύ
ακουσμένη φράση “practice, practice, all is coming” να ενοούσε ακριβώς αυτό,
κάνε πρακτική ώστε να είσαι όσο πιο έτοιμος μπορείς, γιατί τα πάντα έρχονται!
Οι περισσότεροι το ερμηνεύουν ότι κάνοντας πρακτική θα πετύχεις ολοένα και
περισσότερες asanas, αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι η απόδοση αυτής της απλής
πρότασης είναι η πρώτη, ειδικά εάν λάβουμε υπόψιν μας ότι πλήθος ασκούμενων
κάνουν χρόνια πρακτική, αλλά ακόμα δεν πετυχαίνουν asanas, αντίθετα προβλήματα
και προκλήσεις η ζωή έχει φροντίσει να τα στείλει απλόχερα!
Η υπόκλιση που έχει ταυτοποιηθεί με την δουλοπρέπεια, υποθάλπτει τον φόβο· για τιμωρία, για απώλεια, για το μέλλον. Στο mantra η υπόκλιση προσδίδει την δύναμη του σεβασμού προς κάτι εκ των πραγμάτων ισχυρότερου, και την επίγνωση και αποδοχή της ατελούς ύπαρξης μας, η οποία χρειάζεται συνεχόμενες διορθωτικές κινήσεις για να αποφύγει τον αποπροσανατολισμό. Κάθε φόρα που σηκωνόμαστε, είμαστε ένας διαφορετικός άνθρωπος από αυτόν πριν την υπόκλιση. Ο ισχυρισμός αυτός επισφραγίζεται με το καθόλου τυχαίο γεγονός, ότι μετά το mantra η πρακτική ξεκινά με Surya Namaskara. To namaskara, από το “na” και το “ma”, σημαίνει “όχι δικό μου” και το “kara”, από την ρίζα “kr”, σημαίνει “κάνω”. Συνεπώς namaskara σημαίνει κάνω κάτι που δεν είναι για εμένα, δεν μου προσφέρει όφελος, τουλάχιστον προς στιγμή, αλλά το κάνω στην προκειμένη περίπτωση για τον ήλιο, (surya). Μόλις η δεύτερη κίνηση είναι να σκύψω και να ακουμπήσω το πάτωμα, να υποκλιθώ! Η υπόκλιση, δοκιμάζει τον αλαζονικό εαυτό μας, που καταφέρνοντας να ξεπεράσουμε, επιβραβευόμαστε τόσο σε πνευματικό όσο και σε σωματικό επίπεδο, παρόλο που εξαρχής αποδεχθήκαμε να καταβάλλουμε προσπάθεια για κάτι χωρίς προσωπικό κέρδος.
Η υπόκλιση που έχει ταυτοποιηθεί με την δουλοπρέπεια, υποθάλπτει τον φόβο· για τιμωρία, για απώλεια, για το μέλλον. Στο mantra η υπόκλιση προσδίδει την δύναμη του σεβασμού προς κάτι εκ των πραγμάτων ισχυρότερου, και την επίγνωση και αποδοχή της ατελούς ύπαρξης μας, η οποία χρειάζεται συνεχόμενες διορθωτικές κινήσεις για να αποφύγει τον αποπροσανατολισμό. Κάθε φόρα που σηκωνόμαστε, είμαστε ένας διαφορετικός άνθρωπος από αυτόν πριν την υπόκλιση. Ο ισχυρισμός αυτός επισφραγίζεται με το καθόλου τυχαίο γεγονός, ότι μετά το mantra η πρακτική ξεκινά με Surya Namaskara. To namaskara, από το “na” και το “ma”, σημαίνει “όχι δικό μου” και το “kara”, από την ρίζα “kr”, σημαίνει “κάνω”. Συνεπώς namaskara σημαίνει κάνω κάτι που δεν είναι για εμένα, δεν μου προσφέρει όφελος, τουλάχιστον προς στιγμή, αλλά το κάνω στην προκειμένη περίπτωση για τον ήλιο, (surya). Μόλις η δεύτερη κίνηση είναι να σκύψω και να ακουμπήσω το πάτωμα, να υποκλιθώ! Η υπόκλιση, δοκιμάζει τον αλαζονικό εαυτό μας, που καταφέρνοντας να ξεπεράσουμε, επιβραβευόμαστε τόσο σε πνευματικό όσο και σε σωματικό επίπεδο, παρόλο που εξαρχής αποδεχθήκαμε να καταβάλλουμε προσπάθεια για κάτι χωρίς προσωπικό κέρδος.
Η αυτογνωσία, ακούγεται στους περισσότερους ως μια μυστικιστική εμπειρία η
οποία επιτυγχάνεται μόνο μέσω απλησίαστων τεχνικών για τον μέσο άνθρωπο, όπως
ασκητισμό, αποκήρυξη εγκόσμιων δραστηριοτήτων, καλλιέργεια του νου μέσω
αδιάλυτης μελέτης και άλλων πρακτικών. Ενώ τα παραπάνω σαφώς μπορούν να
οδηγήσουν σε αυτογνωσία, δεν σημαίνει ότι πρακτικές που ούτε καν φανταζόμαστε,
μπορεί να είναι εξίσου προσοδοφόρες! Για παράδειγμα, η εξερεύνηση και εξέλιξη
των σωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου έχει σημαντική επίδραση στον νου.
Έρευνες που διεξάγονται τα τελευταία πενήντα χρόνια στις κοινωνικές επιστήμες,
έδειξαν ότι αποτελεσματικότερη μέθοδος για την αύξηση της ρευστής ευφυΐας (Gf
: general inteligence fluid), η οποία συσχετίζεται με την επίλυση νέων
προβλημάτων συλλογιστικής, δεξιότητα κατανόησης και μάθησης, είναι η σωματική
άσκηση![7]. Η συνεχόμενη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο νους ώστε να επιτεύξει σύνθετες
σωματικές κινήσεις δημιουργούν με τα χρόνια εκατομμύρια συνάψεις, ενώ
ταυτόχρονα συμβάλει στην επιβράδυνση του εκφυλισμού τους με το γήρας. Τα
ευρήματα παρέχουν μια ξεκάθαρη βάση για επιβράδυνση και ίσως αποτροπή όλων των
παθήσεων που συσχετίζονται με την άνοια, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Η εξάσκηση των σωματικών ικανοτήτων, εκτός του ότι προάγουν την λειτουργία του
εγκεφάλου, έχουν και την δύναμη να αποδομήσουν τα ψευδή όρια που θέτει η
ταυτοποίηση με την ανθρώπινη μορφή, και να αποκαλύψουν κυριολεκτικά τις
άπειρες δυνατότητες της ύπαρξης μας. Στην προσπάθεια να φέρουμε εις πέρας το
σύστημα της Ashtanga, η θέληση, καλεί σε ευθυγράμμιση, διαφορετικές πτυχές·
επιλογή φαγητού, ξεκούραση, μέχρι και την θέσπιση ορίων σε ανθρώπους και
καταστάσεις. Όλα τα παραπάνω προάγουν την αυτοεκτίμηση, δίνοντας στο άτομο μια
αυθεντική πηγαία δύναμη ώστε να φέρει εις πέρας υποχρεώσεις και αξιώσεις προς
το κοινωνικό σύνολο. Υποχρεώσεις που ενώ βαρύνουν την ύπαρξη, και την
αναγκάζουν πολλές φορές σε υπόκλιση, προερχόμενες από συνειδητές επιλογές,
τελικά την ενδυναμώνουν, δίνοντας της την κατάλληλη όρθια στάση με το βλέμμα
μπροστά για να διεκδικήσει τα δικαιώματα που τις αξίζουν, και δικαιώματα που
προκύπτουν από σκληρή δουλειά, αυτοσεβασμό και ταπεινοφροσύνη, όχι από την
αλαζονεία ότι ο κόσμος μας χρωστάει!
Κάθε ύπαρξη αξιώνει δικαιώματα από την στιγμή που θα γεννηθεί. Δικαιώματα στην
φροντίδα, στο φαγητό, στον χώρο που καταλαμβάνει, στην επικοινωνία, στις
κτήσεις, στη γνώση, χωρίς να αντιλαμβάνεται τις υποχρεώσεις που προκύπτουν
ζητώντας τα παραπάνω. Έτσι και στην Ashtanga Yoga, ο νέος ασκούμενος στο
σύστημα, αξιώνει να πετύχει τα πάντα από την πρώτη στιγμή που θα πατήσει το
στρώμα του, έχοντας άγνοια για όλα αυτά που επιφυλάσσει το σύστημα. Η εισαγωγή
του mantra, αλλά και η ίδια η πρακτική, υπενθυμίζουν τις υποχρεώσεις πριν τα
δικαιώματα. Υπενθυμίζουν την ευγνωμοσύνη, την ταπεινότητα και τον σεβασμό προς
το πρόσωπο του δασκάλου, αφενός διότι πρεσβεύει αυτά που διδάσκει και τα
μοιράζεται απλόχερα, αφετέρου διότι είναι δική μας επιλογή να βρισκόμαστε
δίπλα του ως μαθητές. Μας υπενθυμίζουν ότι όλα όσα αξιώνουμε και θεωρούμε
δεδομένα, δεν θα μας χαριστούν αλλά θα κερδηθούν με κόπο και θυσίες. Αν για
παράδειγμα δεν επιθυμώ στην ζωή μου σχέσεις που βασίζονται στον εκφοβισμό και
χειραγώγηση, δεν περιμένω την τέλεια κοινωνία η οποία θα απαρτίζεται από
άριστα και ηθικά μέλη ώστε να μου φερθούν όπως επιθυμώ. Αντίθετα θα χρειαστεί
να αναλογιστώ στην σχέση με τον δικό μου εαυτό, που συναντώ αυτή την
συμπεριφορά, πως δηλαδή απεικονίζω με τις σκέψεις και λεγόμενα μου, εμένα τον
ίδιο στον έξω κόσμο. Μήπως σε κάθε επίκυψη η αρχική μου σκέψη ότι θα ακουμπήσω
το πάτωμα ακυρώνεται όταν κάνει την παρουσία του ο πόνος στα πόδια μου; Ποιές
ακούσιες, αλυσιδωτές σκέψεις γεννάει στο μυαλό μου αυτός ο πόνος; Φόβο για
τραυματισμό; Φόβο ότι θα σπάσει το πόδι μου; Μόλις σε μερικές προτάσεις
συνειδητοποίησα ότι ακόμα και στον ίδιο μου τον εαυτό επιτρέπω μια άλλη πτυχή
του, να τον τρομοκρατεί, και να αλλάζει την έκβαση των αρχικών σκέψεων του!
Καθόλου περίεργο που συνάπτω τέτοιες σχέσεις με το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.
Παρόλο που ο φόβος είναι ένας πολύ δυνατός μηχανισμός, κρατώντας ζωντανό τον
άνθρωπο, ταυτόχρονα του περιορίζει τις πραγματικές δυνατότητες του. Αυτός
είναι ο λόγος που αρχετυπικές μορφές του ιδανικού ανθρώπου κατάφεραν να
διαχειριστούν ακόμα και τον φόβο του θανάτου, να διαπεράσουν μέσα από αυτόν
και να συνεχίσουν το έργο τους! Ο συμβολισμός αυτός μαρτυρά ότι την στιγμή που
φοβάσαι μην πεθάνεις, σίγουρα έχεις ελαχιστοποιήσει προ πολλού τις δυνατότητες
της ανθρώπινης ύπαρξης σου.
Η επιλογή του αν θα κατανοήσουμε και προάγουμε την ύπαρξη μας στο περιορισμένο
χρόνο που μας δόθηκε, ανήκει αδιαμφισβήτητα στο άτομο. Το mantra μαζι με την
πρακτική ξεκινά απέριττα και δυναμικά, θέτοντας ξεκάθαρα υψηλά τον πύχη, όπως
αρμόζει σε μια αφυπνισμένη ύπαρξη για μια ολοκληρωμένη εμπειρία ζωής!
δημήτρης
1 Shlokas↩
2 Ινδός φιλόσοφος που ενοποίησε την θεωρία της
Advaita Vedanta. Θεωρείται ότι εδραίωσε τις βασικές απόψεις τις
Ινδουιστικής σκέψης↩
3 Ινδός φιλόσοφος ο οποίος συνέβαλε ποικιλοτρόπως
στην Ινδική φιλοσοφία. Σημαντικότερα έργα του είναι η ενοποίηση των Yoga
Sutras, και το Mahabhasya, διατριβή στην γραμματική των σανσκριτικών↩
4 η μετάφραση δεν είναι κυριολεκτική, αλλά αποδίδει
το νόημα στο σύνολο της πρότασης↩
5 γιγνώσκω και εαυτός↩
6 atala: γοφούς, vitala: μηρούς,
sutala: γόνατα, talatala: γάμπες, rasatala:αχίλλειο
φτέρνα, mahatala: αστράγαλο, και patala: πέλμα↩
7 Η έννοια της ρευστής ευφυίας εισάχθηκε από το
1963 από το ψυχολόγο Raymond Cattell↩
Photo by
Charl Folscher
on
Unsplash
